Shkencëtarët nga Universiteti Warwick dhe universitete të tjera kanë studiuar ndikimin e xhuxhëve të bardhë – yjeve që kanë konsumuar të gjithë karburantin e tyre – në sistemet planetare siç është sistemi ynë diellor. Ata arritën në përfundimin se fundi i botës po afrohet, por jo tamam siç e imagjinojmë ne.
Kur asteroidët, hënat dhe planetët afrohen me xhuxhët e bardhë, graviteti i tyre i madh i copëton këta trupa të vegjël planetarë në copa gjithnjë e më të vogla, të cilat vazhdojnë të përplasen, duke i
bluar përfundimisht në pluhur, shkruan Guardian . Dhe ndërsa studiuesit besojnë se Toka ka të ngjarë të gëlltitet nga ylli ynë më i madh, Dielli, përpara se të bëhet një xhuxh i bardhë, pjesa tjetër e sistemit tonë, duke përfshirë asteroidet midis Marsit dhe Jupiterit, si dhe hënat e Jupiterit, përfundimisht mund të jenë – të blara.
Dr. Amornrat Aungwerojwit nga Universiteti Naresuan në Tajlandë, i cili drejtoi studimin, tha: “Hulumtimi i mëparshëm ka treguar se kur asteroidët, hënat dhe planetët u afrohen xhuxhëve të bardhë, graviteti masiv i atyre yjeve i copëton këta trupa të vegjël planetarë në copa gjithnjë e më të vogla.”
Përplasjet midis këtyre pjesëve përfundimisht i bluajnë ato në pluhur, i cili përfundimisht bie në xhuxhin e bardhë, duke i lejuar studiuesit të përcaktojnë se nga çfarë lloj materiali janë bërë trupat planetarë origjinalë.
Profesor Boris Gaensicke, nga Departamenti i Fizikës në Universitetin Warwick, tha: “Fakti i thjeshtë që ne mund të zbulojmë mbetjet e një asteroidi, ndoshta një hënë apo edhe një planet që rrotullohet rreth një xhuxhi të bardhë çdo disa orë është mjaft befasues, por Studimi ynë tregon se sjellja e këtyre sistemeve
mund të zhvillohet shpejt, brenda pak vitesh. Megjithëse ne mendojmë se jemi në rrugën e duhur në studimet tona, fati i këtyre sistemeve është shumë më kompleks nga sa kemi imagjinuar ndonjëherë”.
Për hulumtimin e ri, shkencëtarët kaluan 17 vjet duke hetuar ndryshimet në shkëlqimin e yjeve. Ata u fokusuan në tre xhuxha të bardhë të ndryshëm, të cilët silleshin shumë ndryshe.
Xhuxhi i parë i bardhë i studiuar – i njohur si ZTF J0328-1219 – u shfaq i qëndrueshëm dhe “sillej mirë” gjatë viteve të fundit, por autorët gjetën prova për një ngjarje të madhe katastrofike rreth vitit
- Ylli tjetër – i njohur si ZTF J0923+4236 – u tregua se i nënshtrohej një procesi të parregullt zbehjeje çdo disa muaj dhe shfaqte ndryshueshmëri kaotike në shkallët kohore prej minutash, përpara se të ndriçohej përsëri. Sjellja e xhuxhit të bardhë të tretë të analizuar – WD 1145+017 – tregoi një studim të vitit 2015 të Institutit të Teknologjisë në Massachusetts (MIT), është afër parashikimeve teorike, me variacione të mëdha në numrin, format dhe thellësinë e tranzitit. Çuditërisht, në këtë studim të fundit, tranzitet janë zhdukur plotësisht.
“Sistemi në përgjithësi po bëhet më i ndritshëm shumë ngadalë, pasi pluhuri i krijuar nga përplasjet katastrofike rreth vitit 2015 shpërndahet,” tha Gaensicke. “Natyra e paparashikueshme e këtyre tranziteve mund t’i çmendë astronomët – një minutë ata janë atje, në minutën tjetër ata ikin. Dhe kjo tregon mjedisin kaotik në të cilin ndodhen”.
Kur u pyet për fatin e sistemit tonë diellor, Gaensicke tha: “Lajmi i trishtuar është se Toka ndoshta thjesht do të gëlltitet nga Dielli në zgjerim para se të bëhet xhuxh i bardhë. Sa i përket pjesës tjetër të sistemit diellor, disa nga asteroidët që shtrihen midis Marsit dhe Jupiterit, dhe ndoshta disa nga hënat e Jupiterit, mund të lëvizin dhe t’i afrohen mjaftueshëm një xhuxhi të mundshëm të bardhë për t’iu nënshtruar procesit të copëtimit që kemi hetuar.”
Ky studim u botua në revistën Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS)./DG/Dijasot.com