Nga Adam Black
Bota mund të jetë një vend frikësues për të jetuar për njerëzit që belbëzojnë dhe shpesh mund t’i lërë ata të ndjehen të izoluar dhe të vetëm. Belbëzimi është një paaftësi e fshehur që prek 3% të të rriturve dhe deri në 9% të fëmijëve. Me numra si këta ka të ngjarë që shumica e mësuesve në një moment të caktuar të hasin një student me këtë pengesë në të folur në klasën e tyre.
Patologu i njohur i fjalës, Joseph Sheehan, flet për belbëzimin si një ajsberg. Vetëm 10% e sjelljeve që lidhen me belbëzimin janë të dukshme (bllokimi, ngrirja, përsëritjet e zërit) dhe 90% e tjerë qëndrojnë nën sipërfaqe (turp, siklet, mungesë besimi, trishtim). Simptomat e padukshme shpesh paraqesin sfidat më të mëdha për njerëzit që belbëzojnë.
Unë kam belbëzuar për aq kohë sa prindërit e mi mund të kujtojnë, por vetëm kur isha rreth 9 vjeç dhe lexoja me zë të lartë në klasë, unë vërtet e vura re. Thjesht nuk mund t’i nxirrja fjalët dhe nëse i bëja ato tingëllonin krejtësisht ndryshe nga ato që po thoshin studentët e tjerë të klasës.
Vitet e terapisë konvencionale patën pak ndikim në përparimin tim dhe unë ende belbëzoja mjaft dukshëm. Unë me të vërtetë e urreja belbëzimin tim. Do të evitoja të flisja me çdo kusht, do të ndryshoja fjalë, madje do të shmangja thënien e tingujve të caktuar. Unë kurrë nuk kam folur në klasë dhe nuk më ka pëlqyer të takoj njerëz të rinj.
Mendimet për të shkuar në universitet dhe për të gjithë njerëzit e rinj që do të duhej të prezantohesha atje, më bënë mjaft të shqetësuar. Unë me të vërtetë doja të isha një mësues, por e dija se nuk do të kaloja në anën e mësimdhënies së kursit – kishte vetëm shumë të folur të përfshirë. Përfundova të regjistrohem në Sport Development, një kurs që përfshinte pak ose aspak bashkëveprim publik, dhe ndërsa më pëlqente studimi, e dija që nuk do të çonte në karrierën që dëshiroja në të vërtetë.
Kështu që vendosa të bëj diçka drastike për të përmirësuar fjalën time dhe u regjistrova në një kurs intensiv terapie të quajtur Programi McGuire në Mars 2007. Programi McGuire përqendrohet në një mënyrë të re të frymëmarrjes kur flet. Kjo metodë e frymëmarrjes, e njohur si frymëmarrje bregdetare, jep fuqi pas frymëmarrjes dhe ju ndihmon të kontrolloni atë që po thoni. Kjo është bërë së bashku me teknikat psikologjike të cilat përqendrohen në pranimin e vetvetes si një person me belbëzim sipas kushteve tuaja dhe zgjedhjen e mënyrës së të folurit.
Të mësoja të pranoja belbëzimin tim ishte diçka që në fillim e pata sfiduese, por tani e përqafoja plotësisht. Sa më shumë që tregoj se jam rehat të flas në një mënyrë tjetër, aq më pak më shqetëson dhe këto ditë nuk ka ndonjë ndikim në mënyrën se si e jetoj jetën time.
Tre vjet pasi u regjistrova në Programin McGuire, unë përfundimisht u kualifikova si mësues. Vendimi për të ndjekur më në fund punën time të ëndërruar erdhi pasi kuptova që përmbajtja e asaj që kisha për të thënë ishte më e rëndësishme sesa mënyra se si e thashë. E dija që kisha diçka për t’u ofruar të rinjve, por gjithashtu e dija se doja të punoja në nevoja shtesë të ndihmës (ASN) për të ndihmuar nxënësit me nevoja të veçanta – belbëzimi ose ndryshe.
Kam zbuluar që belbëzimi im ka qenë i dobishëm për të ndihmuar t’u tregoj studentëve se të qenit ndryshe është një gjë e mirë. Unë gjithashtu e di se si është të anashkalohesh në klasë për shkak të vështirësive. Si student kam pasur disa mësues të cilët kanë zgjedhur të shohin vetëm belbëzimin tim dhe jo cilësitë e mia të tjera. Duke pasur këtë në mendje, unë jam gjithmonë duke parë të kaluarën se çfarë kushte mund të kenë fëmijët dhe në vend të kësaj i kushtoj vëmendje atyre gjërave që ata mund të bëjnë me të vërtetë mirë. Kam zbuluar se festimi i pozitiveve, në vend që të përqendrohet te negativët, mund të bëjë aq shumë për një fëmijë.
Bazuar në përvojën time, këtu janë disa këshilla për të ndihmuar studentët që belbëzojnë të ndihen të qetë në klasë:
Koha: jepni kohë për të lejuar që një belbëzues të përfundojë së foluri. Nëse ka një çështje të sjelljes për t’u marrë me të në klasë ndërsa një student po belbëzon, ndalojini butësisht por sigurohuni t’i lini të vazhdojnë pasi çështja të zgjidhet.
Pjesëmarrja në klasë: njoftoni paraprakisht detyrat gojore, në mënyrë që planifikimi të bëhet. Kjo është e dobishme për të gjithë studentët, por veçanërisht për një student me pengesë në të folur. Edhe teknikat e diskutimit në klasë si leximi me zë të lartë mund të ndihmojnë në uljen e ankthit, pasi kjo u jep studentëve mundësinë të përgatiten para se të flasin. Disa fëmijë që belbëzojnë mund të preferojnë të shkojnë të parët në mënyrë që të shmangin shtimin e ankthit, ndërsa të tjerët thjesht duan të dinë se kur do të jetë radha e tyre.
Monitor për nënvlerësim: fëmijët që belbëzojnë kanë të njëjtën gamë të aftësive dhe tipareve të personalitetit si fëmijët që nuk e bëjnë këtë. Është e lehtë të nënvlerësosh aftësinë e një studenti që belbëzon pasi ata jo gjithmonë mund të jenë në gjendje të shprehin mendimet dhe idetë e tyre. Mësuesit duhet të ndjekin arritjet në lidhje me potencialin e fëmijës, duke përdorur çfarëdo teste njohëse që favorizohen në shkollën e tyre. Mos harroni se thjesht sepse një fëmijë nuk duket i aftë të flasë, nuk do të thotë që ata nuk e kuptojnë.
Prindërit e fëmijëve që u mësoj shumë më pëlqen fakti që unë jam i hapur dhe i sinqertë për çuditjet e mia. Kjo u tregon atyre se nëse mund ta kapërcej luftën time dhe ta pranoj veten për atë që jam, atëherë ka shpresë që fëmijët e tyre të bëjnë të njëjtën gjë.
Mesazhi im i fundit është që gjithmonë të inkurajojmë studentët të përqafojnë atë që i bën ata të ndryshëm, sepse këto ndryshime janë gjërat që na bëjnë ata që jemi. Askush nuk më tha që si fëmijë dhe me të vërtetë do të doja ta kishin. Në momentin që ndalova të fshihesha nga kush isha në të vërtetë, fillova ta shijoj jetën më shumë. Të qëndrosh jashtë për arsye pozitive, veçanërisht ato që dikur i shoqërova negativisht, është vërtet fuqizuese.
Për të mirën e të rinjve tanë, pavarësisht nga çuditë e tyre, le ta mbështesim këtë mesazh.
Sjelljet e Belbëzimit të Përtejme
Ekzistojnë një sërë sjelljesh të dukshme që mund të vërehen kur një i ri belbëzon. Kjo perfshin:
- Duke vënë duart mbi ose rreth gojës
- Përsëritja e fjalëve dhe tingujve
- Duket e tensionuar dhe e shqetësuar
- Duke folur në një zë qesharak, të tilla si një zë fëmijë
- Të flasësh më qetësisht, ose nganjëherë më me zë të lartë
- Përdorimi i fjalëve mbushëse të tilla si “si” “dhe” “ju e dini” “lloj”
- Ndërprerja ose thirrja në klasë pa u pyetur, pasi kjo ndodh shpesh kur studenti më në fund ndihet i aftë të flasë
Sjelljet e fshehta të belbëzimit
Ka edhe sjellje të ndryshme të fshehta që mund të shfaqen nga një student që belbëzon, të tilla si:
Shmangia e të folurit, ose përpjekja për të dalë nga situatat ku pritet të flasë (për shembull, udhëtime në shkollë ose vizita në shtëpitë e miqve)
Të veprosh në mënyra që mund të mbulojnë belbëzimin: të jesh i qetë dhe punëtor, të jesh i vështirë, apo edhe të përpiqesh të mbizotërosh fëmijët e tjerë
Pranimi ose kompromisi për atë që ata do të donin të bënin ose të thoshin, në vend që të jepnin mendimin e tyre dhe potencialisht të ekspozonin belbëzimet e tyre
Planifikimi i fjalëve të tyre para kohe, vazhdimisht duke menduar për zgjedhjen e fjalëve para se të flasin me zë të lartë
Shqetësimi për miqësitë dhe ndërveprimet e thjeshta shoqërore dhe ndjenja e ankthit për të ardhmen./ Artikulli është publikuar në revistën për arsim “Teachmag.com”
Të famshmit që belbëzuan
(Burimi: The Stuttering Foundation)
Joe Biden, Presidenti i zgjedhur i Shteteve të Bashkuara
Emily Blunt, aktore britanike
Leëis Carroll, autori anglez për fëmijë
Charles Darëin, natyralist anglez
George VI, Mbreti i Mbretërisë së Bashkuar (1936-1952)
Steve Harvey, argëtues Amerikan
Samuel L. Jackson, aktor Amerikan
Nicole Kidman, aktore Australiano-Amerikane
Kendrick Lamar, reperi amerikan
Marilyn Monroe, aktore Amerikane
Shaquille O’Neal, ish-basketbollist profesionist amerikan
Elvis Presley, këngëtar Amerikan
Ed Sheeran, këngëtar anglez
Alan Turing, matematikan anglez
Bruce Ëillis, aktor Amerikan
Shane Yelloëbird, këngëtar Cree-Canadian
Adam Black është një mësues kryesor i nevojave shtesë të mbështetjes në një shkollë të mesme të zënë në Glasgow, Skoci. Ai është gjithashtu një person që belbëzon dhe përdor paaftësinë e tij të fshehur për t’u bërë të ditur studentëve të tij se ndryshimet janë ato që na bëjnë të veçantë.