Mund ta mendojmë për trurin si për gjurmët e gishtit, secila prej tyre është unike dhe e ndryshme në një farë mënyre, dhe formësohet gjatë gjithë jetës bazuar në përvojat tona. Pra, ne të gjithë jetojmë brenda kutisë sonë të perceptimit, shpjegon neurologia Dr. Heather Berlin. Është errësirë brenda asaj kutie dhe ajo, në fakt, nuk mund të shohë apo dëgjojë asgjë. Në të rrjedhin vetëm një sërë sinjalesh.
Perceptimi ynë në thelb formohet nga kombinimi i asaj që presim. Ajo vjen nga brenda, nga përvojat tona të së kaluarës, të cilat kombinohen me atë që vjen në trurin tonë nga jashtë. Kur këto dy gjëra takohen, kjo krijon atë që ne në të vërtetë përjetojmë.
Por perceptimi i secilit është unik dhe nuk mund ta dimë kurrë se si do ta përjetonim një situatë. Perceptimi është një absolutisht subjektive që ka vetëm vetën e parë njëjës.
Dr. Berlin thekson se ka qenë gjithmonë e magjepsur nga marrëdhënia mes trurit fizik dhe mendjes. Ajo gjithmonë është përpjekur të kuptojë bazën nervore të perceptimit tonë të ndërgjegjshëm. Gjithçka që përjetojmë që nga momenti kur zgjohemi e deri tek tjetri kur kthehemi në gjumë të thellë pa ëndrra. Si e krijon truri përvojën subjektive që kemi – ndjenjat, mendimet, emocionet tona?
Siç shpjegon qartë Dr. Berlin, neuronet fillojnë të krijojnë lidhje dhe duke kaluar nëpër jetë dhe duke fituar përvoja të ndryshme, bëhet një lloj “krasitjeje”. Kjo, në fakt, forcon lidhjet e rëndësishme dhe heq qafe ato të parëndësishme. Pastaj fillojnë të zhvillohen struktura më të përcaktuara.
Perceptimi ynë për botën përreth nesh është, në fakt, një konstrukt i mendjes, një iluzion. Një ndjenjë e krijuar nga mendja. Por ka gjëra që vërtet ekzistojnë në realitet, por ne në fakt nuk i shohim ato.
Vëmendja është si një reflektor që e drejtojmë në diçka në fushën tonë vizuale ose dëgjimore. Prandaj të gjithëve na ka ndodhur që diçka të ndodhë para syve tanë, por duke qenë se vëmendja jonë ishte e përqendruar në diçka tjetër, truri mund ta ketë regjistruar, por ne nuk ishim në dijeni për të.
Ekziston një ndërveprim i vazhdueshëm midis gjërave që truri ynë i përpunon në mënyrë të pandërgjegjshme dhe që ndikon në sjelljen tonë. Pra, ajo për të cilën jeni të vetëdijshëm në çdo moment mund të ndikojë në atë që perceptoni dhe mbani mend. Nëse jeni të mbingarkuar me emocione negative, do të filloni të vini re më shumë gjëra negative në mjedisin tuaj. Nëse jeni në humor pozitiv, do të vini re gjëra të mira, edhe pse ambienti është saktësisht i njëjtë.
Në përgjithësi, truri ynë vërshon aq shumë informacion gjatë ditës, saqë nëse do të na duhej të përpunonim me vetëdije gjithçka, sistemi do të mbingarkohej. Kjo është arsyeja pse është më e lehtë të kategorizohet realiteti, sepse në këtë mënyrë është më e lehtë të perceptohet, jo vetëm në nivelin bazë perceptues, por shtrihet edhe në proceset më të larta njohëse dhe sistemet e besimit. Dhe kështu krijuam stereotipe. Por problemi është se ndërsa diçka mund të jetë e vërtetë në shumicën e rasteve, kjo nuk do të thotë se është e vërtetë në çdo rast.
Për shembull, stereotipi është se gratë janë amvise dhe burrat janë të punësuar. Kur i tregon dikujt një foto të një burri dhe një gruaje dhe pyet se cili nga të dy punon në zyrë, shumica do të thonë se është burri.
Ekziston një ekuilibër midis skemës që na ndihmon të perceptojmë realitetin dhe pritshmërive tona, dhe nuk bazohet domosdoshmërisht në stereotipe që mund të jenë përshtatëse deri në një pikë. Nëse me kalimin e kohës truri ynë ekspozohet ndaj një lloji të ndryshëm të dhënash, do të ketë një ndryshim të pavetëdijshëm në stereotipe.
Për shembull, në reklamat për detergjentin e rrobave apo detergjentin për larjen e enëve, meshkujt shfaqen gjithnjë e më shpesh. Kjo e riprogramon trurin tonë me kalimin e kohës për të hequr qafe paragjykimin se është ekskluzivisht punë e grashë.
Nëse mund të mendojmë mënyra për të zgjeruar kutinë tonë mendore ku jetojmë, do të jemi më në gjendje të lidhemi me botëkuptime të ndryshme. Sa më shumë gjëra që mund të kuptojmë, si dhe njohuria se jetojmë brenda një kutie të caktuar perceptimi, mund të krijojë një nxitje për të zhvilluar ose të na shtyjë të përpiqemi të zhvillojmë më shumë ndjeshmëri për të tjerët që jetojnë brenda kutive të tyre perceptuese.
Puna vazhdon në kokën tonë deri në frymën tonë të fundit dhe gjithmonë ka vend për ndryshim, thekson Dr. Berlin. Asgjë nuk është gdhendur në gur. Nëse ndryshojmë këndvështrimin tonë, kjo do të ndryshojë mënyrën se si e përjetojmë botën. Dhe jeta është plot dhimbje. Është pjesë e udhëtimit. Por të jesh në gjendje ta kontekstualizosh dhe ta thurim në narrativën tonë të jetës është diçka që ne të gjithë mund ta bëjmë.
Pra, përfundon Dr. Heather Berlin, duke ditur se perceptimi ynë është iluzion, përjetimi ynë i vetvetes është iluzion, është e gjitha një konstrukt i trurit tonë. Truri ynë e krijon atë për ne. Dhe duke u thënë kjo, është një mundësi sepse ne mund të kemi njëfarë kontrolli mbi mënyrën se si truri ynë e percepton botën, dhe këtu qëndron fuqia./DG/DijaSot