Dielli vazhdimisht hedh material diellor në hapësirë – ndonjëherë në një rrjedhje konstante të njohur si ‘era diellore’, e ndonjëherë në shpërthime më të shkurtra dhe më energjike të shpërthimeve diellore.
Falë motit hapësinor – ata që udhëtojnë për në punë, kolegj ose shkollë me hekurudhë mund të përballen me probleme të reja. Sipas një studimi të ri, stuhitë diellore mund të ndikojnë në aksidentet e trenave duke ndryshuar sinjalet nga e kuqja në jeshile, shkruan Daily Mail.
“Hulumtimi ynë tregon se moti në hapësirë paraqet rrezik serioz, megjithëse relativisht të rrallë, për sistemin e sinjalizimit hekurudhor, i cili mund të shkaktojë vonesa apo edhe të ketë implikime më kritike të sigurisë, ” tha Cameron Patterson nga Universiteti Lancaster. “Ky rrezik natyror duhet të merret seriozisht “, shtoi ai.
Nga të lehta në ekstreme Dielli, në fakt, vazhdimisht hedh material diellor në hapësirë – ndonjëherë në një rrjedhë konstante të njohur si “erë diellore” , e ndonjëherë edhe në shpërthime më të shkurtra dhe më energjike të shpërthimeve diellore. Dhe kur ai material diellor godet magnetosferën e Tokës – mund të krijojë stuhi gjeomagnetike. “Ndikimet e këtyre stuhive magnetike mund të variojnë nga të buta në ekstreme, por në një botë gjithnjë e më të varur nga teknologjia, efektet e tyre po bëhen më shkatërruese”, shpjegoi NASA.
Stuhia diellore e vitit 1989 shkaktoi ndërprerje në të gjithë Kuebekun. Po kështu, në vitin 1959, ngjarja e Karringtonit shkaktoi zjarre në stacionet telegrafike. Ajo që është shqetësuese është se rreziku i këtyre stuhive rritet ndërsa i afrohemi “maksimumit diellor” – kulmi në ciklin 11-vjeçar të aktivitetit të Diellit. Ky kulm, siç pritej, duhet të arrijë vitin e ardhshëm.
“Në MB priten çdo disa dekada” Në studimin e tyre të fundit, studiuesit u përpoqën të kuptonin se si pisshtarët diellorë mund të ndikojnë në industrinë hekurudhore. Ata u fokusuan në dy rrugë – seksionin nga Prestoni në Lankaster i linjës kryesore të Bregut Perëndimor dhe nv linjën nga Glasgou në Edinburg. Modelet e tyre zbuluan rezultate shqetësuese – stuhitë diellore mund të krijojnë rryma të induktuara
gjeomagnetike (GIC), të cilat mund të prishin transmetimin dhe shpërndarjen e energjisë elektrike.
“Hulumtimi ynë sugjeron se moti në hapësirë mund të kthejë sinjalin në cilin do drejtim, duke e kthyer një sinjal të kuq në të gjelbër ose një sinjal të gjelbër në të kuq,”, zbuloi Patterson. “Kjo është padyshim shumë domethënëse nga perspektiva e sigurisë,” shtoi ai.
Me sa duket, moti është aq i fortë, thanë studiuesit, saqë një efekt i tillë ndodh në Mbretërinë e Bashkuar çdo disa dekada. “Duke ndërtuar një model kompjuterik të gjurmëve të sinjalizimit duke përdorur specifikime realiste për komponentët e ndryshëm të sistemit, ne zbuluam se ngjarjet e motit në hapësirë që mund të shkaktojnë dështime në këto pista priten në MB çdo disa dekada, ” tha Patterson.
Dy lloje prishjesh – ato në ‘anën e duhur’ dhe ato në ‘anën e gabuar’ Ky mot në hapësirë, shpjeguan studiuesit, mund të shkaktojë dy lloje keqfunksionimesh – ato në “anën e djathtë” shkaktojnë ndryshimin e sinjalit nga e gjelbra në të kuqe, ndërsa ato në “anën e gabuar” shkaktojnë ndryshimin e sinjalit nga e kuqe në të gjelbër. Ato, “në anën e gabuar” , mund të shkaktohen nga stuhitë më të dobëta jeomagnetike
Bazuar në rezultatet, ky ekip studiuesish i kërkoi industrisë hekurudhore të konsideronte rrezikun e motit
në hapësirë dhe të prezantonte masa për ta zbutur atë. “Industritë e tjera si aviacioni, prodhimi dhe transmetimi i energjisë dhe sektori i hapësirës po shqyrtojnë rreziqet për operacionet e tyre dhe po hetojnë se si mund të zbuten ato. Është gjithashtu e rëndësishme që sektori hekurudhor të përfshihet në këtë planifikim,” tha profesori Jim Wild.
“Në të ardhmen, ne mund të shohim parashikimin e motit nga hapësira duke e përdorur për të marrë vendime në lidhje me kufizimin e trafikut hekurudhor nëse pritet një ngjarje ekstreme, ashtu siç përdoret aktualisht parashikimi i motit, ” shtoi Wild./DG/DijaSot
