Qëllimet arsimore – ndarja sipas Blumit
Psikologu amerikan B. S. Blum (Bloom) i ka ndarë format e të mësuarit në 3 kategori: kognitive (njohëse), afektive (qëndrime) dhe psikomotorike (aftësi). Brenda kategorisë njohëse, Blumi dallon 6 nivele hierarkike të të mësuarit:
- Njohuri faktike
Marrja e njohurive faktike është qëllimi më i ulët arsimor. Njohuria përkufizohet si kujtimi i përmbajtjes së mësuar më parë. - Kuptimi
Kuptimi përkufizohet si aftësia për të menduar për kuptimin e fakteve të pranuara. Niveli i të kuptuarit mund të përcaktohet duke interpretuar faktet e mësuara, duke përmbledhur, shpjeguar ose parashikuar efektet ose pasojat. Ky qëllim arsimor është më i lartë se rikujtimi i mëparshëm i thjeshtë i informacionit dhe përfaqëson nivelin më të ulët të të kuptuarit. - Zbatimi
Zbatimi i referohet aftësisë për të përdorur rregullat, ligjet, metodat ose teoritë e mësuara në situata të reja konkrete. - Analiza
Në nivelin analitik të njohurive, studenti duhet të jetë në gjendje të ndajë përmbajtjen e mësuar në pjesët përbërëse të saj dhe të kuptojë strukturën organizative. Në të njëjtën kohë, studenti duhet të dijë të përcaktojë pjesët përbërëse dhe marrëdhëniet ndërmjet tyre, si dhe parimet organizative. Ky qëllim arsimor është më i lartë se niveli i të kuptuarit dhe niveli i aplikimit sepse ky nivel njohurish kërkon një kuptim të kombinuar të përmbajtjes dhe strukturës organizative të materialit. - Sinteza
Të sintetizosh do të thotë të krijosh një tërësi të re nga pjesë të veçanta. Qëllimi arsimor në këtë rast thekson sjelljen krijuese me theks në formulimin e modeleve ose strukturave të reja. - Evaluimi
Evaluimi i referohet vlerësimit të materialeve (poema, romane, fjalime, raporte kërkimore, projekte). Vlerësimi duhet të bazohet në kritere të përcaktuara saktësisht. Qëllimet arsimore të kësaj fushe janë më të lartat në hierarkinë njohëse, sepse përmbajnë elemente të të gjitha niveleve të mëparshme me shtimin e aftësisë për të gjykuar vlerat bazuar në kritere të përcaktuara saktë.
Arritjet e nxënësit kontrollohen dhe vlerësohen në mësonjëtoren e klasës dhe në grupin arsimor në forma individuale dhe grupore: intervista dhe provime, krijimi i detyrave krijuese/kreative, me shkrim, grafike, praktike, teknike dhe të tjera, zgjidhja e detyrave të tipit objektiv, kontrollit shumëminutësh të njohurive, performancave dhe formave dhe procedurave të tjera të përshtatshme. Elementet bazë të vlerësimit të nxënësve në procedurat e verifikimit:
• njohja dhe kuptimi i përmbajtjes mësimore
• të shprehurit me gojë dhe me shkrim
• zbatimi praktik dhe krijues i materialit të mësuar
• zhvillimi i aftësive
• mënyrat e pjesëmarrjes në përvetësimin e përmbajtjes
mësimore
• progres në zhvillimin e aftësive dhe mundësive të tjera
psikofizike.
Pas provimit me gojë, mësuesi është i detyruar të shënojë notën në kolonën përkatëse në diatr dhe t’ia komunikojë nxënësit gjatë së njëjtës orë mësimi. Në rastet e formularëve të verifikimit me shkrim nota shënohet jo më vonë se shtatë ditë pas verifikimit, me përjashtim të rastit kur mësuesi/arsimtari mungon në mënyrë të arsyeshme. Nxënësi ka të drejtë të kontrollojë punën e tij me shkrim dhe të kërkojë shpjegim për notën.
Përdorimi i teknologjive të informacionit dhe komunikimit (TIK) në vlerësimin e njohurive
Teknologjitë e informacionit dhe komunikimit mund të na ndihmojnë në:
• krijimin e testeve klasike në letër, përpunimi i rezultateve të
studentëve dhe analiza e vetë testit,
• testimi duke futur drejtpërdrejt përgjigjet në një kompjuter (të
pavarur ose në rrjet),
• duke ndërtuar një sistem që i mbështet të dyja./DG/DijaSot